ویژگیها و شرایط لازم دختر و پسر برای ازدواج

ویژگیها و شرایط لازم دختر و پسر برای ازدواج

خانواده مهمترین نهاد اجتماعی و کوچکترین هسته ی جامعه است که از یک زن و مرد و فرزندان آنان تشکیل می شود . اساس و رکن اصلی خانواده به عنوان زیربنای جامعه ، ازدواج است . بدون تردید ازدواج بزرگترین و مهمترین حادثه زندگی هر انسان است ، به طوری که موفقیت و یا شکست هر یک از زوجین می تواند سرنوشت ساز باشد . به همین جهت ازدواج باید بر پایهیاصولی صحیح صورت گیرد تا موجبات رشد و شکوفایی افراد و در نتیجه جامعه را فراهم آورد . پس بر هر دختر و پسر ،لازم است که قبل از ازدواج در مورد انتخاب همسر آیندهیخود اطلاعات کافی کسب کنند و سپس اقدام به ازدواج نمایند .

ما در جوامع مختلف و در جامعهیخود ، شاهد بسیاری از ناسازگاریهای خانوادگی و از هم پاشیدگیِخانواده ها هستیم که مهمترین عواملآن ، عدم شناخت و درک صحیح زن و مرد از یکدیگر و در نتیجه داشتن انتظارات و توقعات مبهم و غیر واقع بینانه از یکدیگر است .

 اهمیت و ضرورت ازدواج

ازدواج یک پیمان مقدس است که در میان تمام اقوام و ملل و در تمام زمانها و مکانها وجود داشته است . سنت دیرینه ای که در آن زن و مرد زندگی مشترکی را آغاز می کنند و پیمان می بندند که مُصاحب ، یار و غمخوار یکدیگر را خوشبخت کنند ، خود و همدیگر را بهتر بشاسند . به یکدیگر عشق بورزند و با ازدواج خود بر تنهایی خویش پایان دهند .

ازدواج یک نیاز و خواست طبیعی زن و مرد است و همه مکاتب سالم در جوامع بشری به ویژه مکاتب آسمانی و خاصه دین مُبین اسلام بر آن صحه نهاده و پیروان خود را به ازدواج دعوت و ترغیب کرده است . پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرماید : هیچ بنایی در اسلام بنیانگذاری نشده است که نزد خداوند محبوبتر از ازدواج باشد .

بنابراین فواید بسیاری بر ازدواج مترتـّب است ، زیرا ازدواج از فطرت و آفرینش ویژه انسانها مایه می گیرد و از ضروریات زندگی انسان به 

ویژگیها و شرایط لازم دختر و پسر برای ازدواج

خانواده مهمترین نهاد اجتماعی و کوچکترین هسته ی جامعه است که از یک زن و مرد و فرزندان آنان تشکیل می شود . اساس و رکن اصلی خانواده به عنوان زیربنای جامعه ، ازدواج است . بدون تردید ازدواج بزرگترین و مهمترین حادثه زندگی هر انسان است ، به طوری که موفقیت و یا شکست هر یک از زوجین می تواند سرنوشت ساز باشد . به همین جهت ازدواج باید بر پایهیاصولی صحیح صورت گیرد تا موجبات رشد و شکوفایی افراد و در نتیجه جامعه را فراهم آورد . پس بر هر دختر و پسر ،لازم است که قبل از ازدواج در مورد انتخاب همسر آیندهیخود اطلاعات کافی کسب کنند و سپس اقدام به ازدواج نمایند .

ما در جوامع مختلف و در جامعهیخود ، شاهد بسیاری از ناسازگاریهای خانوادگی و از هم پاشیدگیِخانواده ها هستیم که مهمترین عواملآن ، عدم شناخت و درک صحیح زن و مرد از یکدیگر و در نتیجه داشتن انتظارات و توقعات مبهم و غیر واقع بینانه از یکدیگر است .

 اهمیت و ضرورت ازدواج

ازدواج یک پیمان مقدس است که در میان تمام اقوام و ملل و در تمام زمانها و مکانها وجود داشته است . سنت دیرینه ای که در آن زن و مرد زندگی مشترکی را آغاز می کنند و پیمان می بندند که مُصاحب ، یار و غمخوار یکدیگر را خوشبخت کنند ، خود و همدیگر را بهتر بشاسند . به یکدیگر عشق بورزند و با ازدواج خود بر تنهایی خویش پایان دهند .

ازدواج یک نیاز و خواست طبیعی زن و مرد است و همه مکاتب سالم در جوامع بشری به ویژه مکاتب آسمانی و خاصه دین مُبین اسلام بر آن صحه نهاده و پیروان خود را به ازدواج دعوت و ترغیب کرده است . پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرماید : هیچ بنایی در اسلام بنیانگذاری نشده است که نزد خداوند محبوبتر از ازدواج باشد .

بنابراین فواید بسیاری بر ازدواج مترتـّب است ، زیرا ازدواج از فطرت و آفرینش ویژه انسانها مایه می گیرد و از ضروریات زندگی انسان به شمار می آید .

هدف از ازدواج

ازدواج از ضروریات زندگی انسان به شمار می آید و هدفها و نیازهای بی شماری را تأمین می کند . از جمله مهمترین هدف های ازدواج می توان نیل به آرامش و سکون ، بقای نسل ، تکمیل و تکامل ، سلامت و امنیت اجتماعی و سرانجام تأمین نیازهای روانی ـ اجتماعی در فرد را نام برد .

1)  نیل به آرامش و سکون

مهمترین نیازی که بر اثر ازدواج تأمین می شود ، نیاز به آرامش، امنیت و آسودگی است . این نیاز که در سرشت آدمی ریشه دارد به حدی حائز اهمیت است که خداوند متعال در بیان فلسفه ازدواج در سوره روم ، آیه 21 چنین می فرماید : « یکی از آیات الهی این است که برای شما از جنس خودتان جفتی را بیافرید تا با او انس بگیرید و آرامش بیابید و در بین شما دوستی و مهربانی قرار داد ، و در این امر برای افرادی که اهل تفکر باشند ، آیات و نشانه هایی وجود دارد .» بنابراین قرار دادن زوج ( همسر ) برای هر فرد،موجب آرامش و امنیت خاطر است و ایجاد محبت و الفت بین زن و مرد در زندگی خانوادگی نیز از نشانه های حکمت و رحمت پروردگار است، در واقعمحیط خانه وسیله آرامش روحی زن و مرد قرار داده شده است

 .

2)  تکمیل و تکامل

هیچ انسانی به تنهایی کامل نیست ، به همین جهت پیوسته در جهت جبران نقص و کمبود خویش تلاش می کند . دختران و پسران جوان پس از دوران بلوغ و جوانی ضمن آنکه در صدد رسیدن به استقلال فکری هستند برای جبران نواقص خود و تأمین نیازهای بی شمار خویش به سوی ازدواج سوق داده می شوند ، و با گزینش همسری شایسته موجبات رشد و تکامل خویش را فراهم می کنند . هنگامی که فرد در کانون یک زندگی مشترک قرار می گیرد ، در سایه انس و الفت و محبت و روابط نزدیک و صمیمانه ، بیشتر احساس مسئولیت می کند ، استقلال می یابد ، زندگی خویش را هدفدار می کند و از ثمرات کسب و کار و تلاش خود در واحد خانواده نوبنیاد خویش بهره می گیرد .

در زندگی زناشویی زن و مرد از تشویقها ، حمایتها ، رهنمودها و کمکهای یکدیگر بهره مند می گردند  در برخورد با مسائل و مشکلات زندگی از تعاون و همکاریهای همسر خویش استمداد می جویند . به همین دلیل برخورداری از همسری مؤمن و شایسته یکی از بزرگترین نعمت های الهی است که برای دنیا و آخرت انسان سودمند خواهد بود .

3) سلامت و امنیت اجتماعی

ازدواج و بنای خانواده،یکی از ارزشمندترین و مقدس ترین اقدامات برای هر انسان تلقی می شود ، به گونه ای که هیچ اقدام اجتماعی دیگری را نمی توان از جهت ارزش با آن مقایسه کرد . خانواده یک گروه و واحد اجتماعی استکهدر برگیرندهیبیشترین ، عمیق ترین و اساسی ترین مناسبات انسانی می باشد . ازدواج و تأسیس کانون خانوادگی،برای سلامت،امنیت و سعادت اجتماع ، سودمند و ضروری است . هر گاه جوان ها به موقع ازدواج کنند ، به کانون گرم خانواده دل ببندد و بنیاد خانواده مستحکم باشد ، به گونه ای قابل ملاحظه از فسادها ، پلیدیها ، انحرافها، بی بندو باریها ،قتل ها و جنایت ها کاسته خواهد شد

4)  تأمین نیازهای روانی ـ اجتماعی

ازدواج از نظر طبیعی برای انسان نوعی کمال محسوب می شود و انسان بر اساس قانون آفرینش و حکم فطرت ، برای تأمین نیازهای مختلف روانی ـ اجتماعی خود و نیز برای بقای نسل ، آرامش جسم و روان و حل مشکلات گوناگون زندگی به ازدواج نیازمند است .

ویژگیهای لازم برای ازدواج

مشاوره های خانوادگی و مطالعات و تحقیقات نشان می دهد که بسیاری از مشکلات زن و شوهرها قابل پیش بینی و در نتیجه قابل جلوگیری خواهد بود . اگر زن و مرد ، دختر و پسر قبل از ازدواج آگاهی های لازم را درباره خود و همسری که انتخاب می کنند ، داشته باشند . بنابراین آموزش پیش از ازدواج یک ضرورت مسلم است که دختر و پسر را برای مهمترین تصمیم گیری و انتخاب در زندگی شان و نیز فرایند دشوار و پیچیده و درعین حال مطلوب و دلنشین ازدواج آماده می کند تا با آگاهی ، دانش و بینش کافی درباره خود و همسر آینده شان اقدام به ازدواج کنند و از عهده نقش های خویش به عنوان زن و شوهر به خوبی برآیند .

دختر و پسری که می خواهند ازدواج کنند باید دارای شرایط لازم جسمانی ، روانی ، عقلی ، اجتماعی و اخلاقی باشند که در زیر ، هر یک از این ویژگیها مورد بحث و تحلیل قرار خواهد گرفت.

1)رشد جسمانی

در شناخت میزان رشد جسمانی دختر و پسر، نه فقط باید ارتباط و همبستگی ابعاد گوناگون رشد را در نظر گرفت ، بلکه رابطه رشد جسمانی با عوامل روان شناختی حائز اهمیت بسیار است . به بیان دیگر،بین رشد جسمانی  و سازگاریهای روانی- اجتماعیِفرد ارتباط نزدیک وجود دارد. رشد جسمی در میزان و الگوی رشد جسمانی،گوناگونی های بسیاری را به همراه دارد و این حادثه بدون شک از نظر روان شناختی مهمترین و معنی دارترین حادثه ای است که در طول فرایند رشد جسمانی اتفاق می افتد .

2) رشد عقلی

رشد عقلی،عبارت است از مجموعه فعالیت های فرد که به ادراک، فهم ، تشکیل مفاهیم ، بررسی معانی ، تفکر و تعقل ، پیش بینی و استنتاج ، برنامه ریزی ، تعیین هدف و انتخاب راهبردهایبرایرسیدن به هدفمنتج می شود. اندیشه ، دیدگاه و نگرش فرد نسبت به زندگی جنبه عقلانی شخصیت فرد است .

رشد فکری پس از بلو غ جسمانی رو به تکامل می رود . پس از بحرانهای بلوغ ، فرد  استعدادها ، تواناییها و امکانات محیطی خود را بهتر می شناسد و نسبت به شخصیت خود بیشتر آگاهی می یابد . در نتیجه تصمیماتش بیشتر از عقل نشأت می گیرد تا از احساسات .

حضرت علی (ع) در تعریف عقل می فرماید : عقل آن چیزی است که راه ضلالت را از خوشبختی تمییز می دهد و عاقل کسی است که هر کاری را در جای خود انجام دهد .

فردی که از رشد عقلی برخوردار است دارای ویژگی های زیر می باشد :

1» از مسائل درک و فهم بهتری دارد ، برای مثال می داند که چرا ازدواج می کند .

2» در زندگی دارای هدف است .

3» برای رسیدن به هدف واهداف خود در زندگی برنامه ریزی می کند .

4» در تصمیم گیری های خود بیشتر از عقلش تبعیت می کند تا از احساساتش .

5» انتظاراتش از خود و دیگران واقع بینانه است .

6» توانایی حل مساله را دارد ، یعنی دربارهیهر مسأله می اندیشد و راه های حل آن را مورد ارزیابی قرار می دهد .

7» از خود و محیطش شناخت دارد .

8» در مواجهه با مشکلات ، موضع گیری های صحیح و اصولی دارد .یعنی به جای فرار از مشکلات و یا نادیده گرفتن آنها سعی می کند با آنها برخورد اصولی کند .

9» فردی مسئولیت پذیر است و مسئولیت اعمال، رفتار و تصمیماتش را بر عهده می گیرد .

10» بر رفتار کودکانه خویش غلبه کرده است و مطابق سن و رشد خود عمل می کند .

3) رشد عاطفی

انسان موجود چند بعدی و در عین حال بسیار پیچیده است . با تمامی ارزش هایی که برای عقل  متصور است ، اما تمام سعادت بشر در گرو تکامل عقل نیست ، بلکه سرمایه ی مهم دیگری به نام عواطف و احساسات در انسان وجود دارد که به اندازهیعقل مهم است . انسان به کمک عقل و عاطفه ( دوش به دوش هم ) راه تعالی و تکامل را طی می کند . رشد عاطفی و احساسی از شرایط لازم برای ازدواج است و دارای محاسن و مزایای بسیاری است :

1- عواطف و احساسات،قدرت محرکهیانسان می باشد .

2- عواطف و احساسات،عامل اتصال و پیوستگی و تلطیف انسانها و جوامع است .

3-مهر، محبت و عواطف از مهمترین عوامل موفقیت در زندگی زناشویی است .

فرد برخوردار از رشد عاطفی ، مهار احساسات منفی و مثبت خود را در دست دارد . او در ابراز خشم و ترس ، گریه و شادی ، محبت و غیره در محدودهیمورد قبول جامعه عمل می کند ، نه همانند یک کودک . رشد عاطفی نیز مانند رشد عقلی به سن تقویمی نیست ، بلکه به میزان یادگیری ، تجارب فرد و از همه مهمتردرتعامل عاطفی کودک با والدین و دیگر بزرگسالان آموخته می شود . رشد عاطفی مانند رشد جسمانی از لحظهیتولد آغاز می شود و حتی رفتار عاطفی کودک در هنگام تولد مشاهده می گردد و بر اثر تعامل با خانواده و دیگر افراد در جامعه رشد می کند ؛ پس اکتسابی است .

4)  رشد اجتماعی

رشد اجتماعی،رابطهینزدیکی با رشد عقلی و رشد عاطفی دارد . انسان دارای چهار دنیای اجتماعی است : خانواده ، مدرسه ، شغل و دوستان که فرد را باید از نظر اجتماعی در آنها مورد ارزیابی و بررسی قرار داد . فردی که از رشد اجتماعی برخوردار است روابط اجتماعی را بهتر درک می کند ، به دیگران احترام می گذارد ، حقوق دیگران را محترم می شماردو نقش ، وظایف و مسئولیت های مربوط به خویش را به نحو احسن انجام می دهد. چنین فردیمحیط زندگی و اجتماع خویش را خوب می شناسد ، به ارزش ها و فرهنگ جامعه احترام می گذارد و رفتار خویش را با ارزش ها و رفتار مطلوب در خانواده ، مدرسه و جامعه تطابق می دهد ؛ ضمن آن که در فعالیت های اجتماعی مشارکت دارد و مسؤلیت های اجتماعی را می پذیرد . امام صادق (ع) می فرماید : « کسی که ازدواج می کند باید همسرش را اکرام کند .» یعنی به او احترام بگذارد و گرامی اش بدارد .

به بیان کوتاه،فردی که از رشد اجتماعی برخوردار است :

1- در فعالیت های مختلف درگیر است .

2- وظایف و مسئولیت های خویش را انجام می دهد .

3- توانایی ایجاد ارتباط اجتماعی با دیگران را داراست .

4- مسئولیت پذیر است .

5- در برخورد با افراد دیگر رفتار سازگارانه ای دارد .

6- در موقعیت های مختلف،متناسب با آنها عمل می کند .

رشد اجتماعی نیز اکتسابی است و فرد مهارت های مربوط به آن را در خانه ، مدرسه و اجتماع فرا می گیرد .

5)  رشد اخلاقی

از شرایط لازم برای ازدواج،رشد اخلاقی است . اخلاق یعنی خودنظمی در اعمال و رفتاری که در آن رفاه فرد و دیگران هر دو مراعات شود .

اخلاق،مجموعه ای از آداب و رسوم، عادات و الگوهای رفتاری است که با معیارهای مطلوب گروهی که انسان با آن زندگی می کند تطابق دارد .

روابط در زندگی زناشویی همانند هر ارتباط اجتماعی دیگرِ بین انسانها،با در نظر گرفتن ارزش های اخلاقی و معنوی زن و مرد است که منجر به سعادت و معنویت زندگی آنان می گردد .

اخلاق عبارت از آن چیزی است که باید باشد . علمای اخلاق و انبیای الهی،جامعه را از آنچه که هست به سوی آنچه که باید باشد ، سوق می دهند . پیامبر گرامی ما می فرماید : « من برای تکمیل اصول اخلاق و فضیلت برانگیخته شده ام . بسیاری از امور و مسائل زندگی زناشویی در چهارچوب اخلاق و فضایل اخلاقی قابل حل است و هر اندازه زن و شوهر متخلق به اخلاق و رفتار پسندیده مانند صداقت و گذشت ، درستی و فداکاری و ... باشند ، زندگی شان از سلامت و آرامش بیشتری برخوردار خواهد بود . اخلاق آموختنی است و یادگیری ارزش های اخلاقی از سه طریق اتفاق می افتد :

1) پاداش و تنبیه

2) تقلید ناخودآگاه از افرادی که فرد با آنها زندگی کرده است و ایدهآلهای او را تشکیل می دهند .

3) از طریق تفکر . اندیشه و تعمق دربارهیپی آمدهای رفتار و نتایج رعایت اصول اخلاقی در موقعیت های مختلف .

امام صادق (ع) در کتاب الاخلاق می فرماید : « برای اقدام به هر کاری به کارگیری فکر و اندیشه و مطالعه جوانب مختلف آن و مال اندیشی شرط موفقیت و پیروزی است .»

بنابراین تردید نیست که اخلاق را باید یکی از مهمترین معیارها و شرایط ازدواج محسوب داشت .